Welke valkuilen moet je vermijden?
Wordt geen speurneus
Een speurneus gaat na een vermoeden van kindermishandeling op zoek naar meer signalen om voor zichzelf het gelijk te bewijzen, omdat die schrik heeft dat die anders fout zal oordelen. Hij heeft schrik dat wanneer het oordeel fout is, iedereen boos zal zijn op hem.
Dit kan voor blikvernauwing of tunnelvisie zorgen, waardoor het kind zich niet meer gehoord of gezien zal voelen. Door jouw focus of jouw gelijk, kan het wel eens gebeuren dat je fout gaat oordelen. Behoudt een open geest. Soms is er geweld aanwezig en ook liefde, dat maakt kindermishandeling zo complex. De pleger is vaak meer dan alleen een slechterik. Houd een open vizier naar de beleving van het kind zelf.
Wordt geen struisvogel
Een struisvogel vindt het idee en oordeel van kindermishandeling te eng en steekt zijn kop in het zand. De struisvogel troost zich met zinnen als: “Het zal wel niet zo erg zijn”, “overal thuis is het wel eens ruzie”, “het is een flauw kind”….
Het weigert de signalen te zien en even afstand te nemen wat die gehoord of gezien heeft.
Een kind zelf zal zelden in directe taal aangeven dat het mishandeld wordt. Kinderen nemen woorden als ‘geweld’, ‘kindermishandeling’, ‘misbruik’ of ‘conflict’ niet snel in de mond. Woorden die dichter bij de leefwereld van kinderen liggen (‘pijn doen’, ‘ruzie maken’, ‘niet zo lief zijn’, …) worden door hen vaker gebruikt om situaties van kindermishandeling aan te duiden.
Een kind zal vaak ook eerder minimaliseren wat er thuis gebeurt dan alles vertellen, omdat ze vaak ook loyaal zijn naar de pleger of persoon die het geweld pleegt. Weet dat deze dynamieken spelen. Wanneer een kind vertelt: ‘Er is veel ruzie thuis’, ‘ik heb een groot geheim en mag dit niet vertellen’, ‘wanneer ik vuil word gaat mama echt heel boos zijn’, mag je dit ernstig nemen en actie ondernemen.
Wees geen angsthaas
Wees voorzichtig om geen angsthaas te worden en je hoofd op hol te laten slaan. De angsthaas krijgt een beetje zicht over wat er gaande is en geraakt helemaal in paniek om verdere stappen te nemen, omdat die schrik heeft voor de verdere gevolgen.
“Gaan ze het kind wegnemen bij de ouders? Gaan de ouders mij beschuldigen en boos worden op mij? Gaat ingrijpen de situatie niet alleen maar erger maken?”
De angsthaas besluit dan maar om niets te doen.
Het is altijd beter wel te handelen en actie te ondernemen. Een kind wordt zelden weggehaald uit een thuissituatie. Indien je schrik hebt voor de reactie van de ouders, kan je altijd anoniem een melding doen bij een Vertrouwenscentrum Kindermishandeling of contact opnemen met 1712.
(Zie ook de kracht van het spreken en geweldloos communiceren).
Word geen prins op het witte paard
De prins schiet direct in actie en neemt alle controle van het kind over. Hij zal het kind redden! Hij vertelt welke stappen die moet ondernemen en maakt eigenlijk op die manier de jongere of het kind afhankelijk van hem. En dit is niet zo goed voor het kind. Hij belooft het kind dat alles goed zal komen en het binnenkort geen problemen meer zal hebben.
Maak nooit valse beloftes
Wanneer er achteraf geen oplossingen komen of niet alles opgelost geraakt zal het kind/de jongere zich in de steek gelaten voelen.
Wanneer jij de signalen bij een kind ziet van mishandeling, maakt een kind dit waarschijnlijk al een tijdje mee. Wat uiteraard erg is, maar besef dat de jongere of het kind ook een grote portie kracht en creativiteit heeft om met de situatie om te gaan.
Dus uiteraard is het oké om actie te ondernemen, maar doe dit altijd in overleg met het kind. Een kind heeft vaak al manieren gevonden om met de moeilijke situatie om te gaan. Wanneer jij de controle overneemt, verliest het kind zeggenschap en voelt die zich vaak niet gehoord.
Je brandt ook jezelf op door te snel in actie te schieten met te weinig resultaat.
Wees niet de mol
De mol gaat blind op het doel af.
Hij weet perfect wat hij allemaal moet doen en weet wie hij moet contacteren wanneer er kindermishandeling gebeurt en begint direct te plannen.
Eerst neemt hij contact op met de medebegeleiders en de API. Maken jullie je ook zorgen? Vervolgens neemt hij contact op met 1712 of het vertrouwenscentrum kindermishandeling voor advies. Hij leest zich in over het onderwerp. Dit zijn allemaal goede stappen! Maar hij brengt het kind niet op de hoogte dat hij deze stappen aan het ondernemen is.
Dit is een veel voorkomende valkuil. Wanneer een kind zich niet betrokken voelt in het proces, zal die zich in de steek gelaten voelen. Jij bent er dan misschien veel mee bezig, maar dat weet de jongere of het kind niet, wanneer je die niet mee in het proces betrekt. Blijf altijd naar het kind kijken en luisteren!